Logistics vận tải đường bộ linh hoạt và giao hàng tận nơi (với cự ly ngắn/trung bình). Logistics đường thủy rẻ, thích hợp cho hàng hóa có khối lượng lớn và tuyến dài/quốc tế nhưng lại chậm và ít linh hoạt hơn. Cùng Ratraco Solutions chúng tôi tìm hiểu xem giữa Logistics đường bộ và đường thủy, phương thức nào tối ưu, hiệu quả hơn nhé.
Thực trạng Logistics đường bộ và đường thủy hiện nay
Trong lĩnh vực logistics, vận tải luôn được xem là trụ cột cốt lõi, chiếm phần lớn chi phí và quyết định tốc độ lưu thông hàng hóa. Tuy nhiên, khi đối mặt với quyết định vận chuyển, doanh nghiệp luôn phải đứng trước một câu hỏi then chốt: Nên ưu tiên Logistics đường bộ với sự linh hoạt và tốc độ, hay Logistics đường thủy với khả năng tải lớn và chi phí thấp?
Việc lựa chọn giữa hai phương thức này không chỉ là chọn phương tiện di chuyển mà còn là quyết định chiến lược có tính chất sống còn. Quyết định đúng đắn sẽ giúp tối ưu hóa chi phí vận hành, rút ngắn thời gian đưa sản phẩm ra thị trường, và nâng cao tổng thể hiệu quả của toàn bộ chuỗi cung ứng. Ngược lại, một lựa chọn sai lầm có thể dẫn đến lãng phí nguồn lực, chậm trễ giao hàng và tổn thất cạnh tranh.
Do đó, việc hiểu rõ về ưu nhược điểm của từng loại hình vận tải, làm rõ các tiêu chí quyết định sẽ xác định chính xác trường hợp nào đường bộ hay đường thủy sẽ là lựa chọn tối ưu nhất cho lô hàng của bạn.
Logistics đường bộ và đường thủy: Ưu điểm và hạn chế
Nội dung sau sẽ giúp bạn hiểu rõ ưu nhược điểm của Logistics vận tải đường bộ và logistics đường thủy:
Logistics đường bộ (Road Freight Logistics)
Là phương thức vận chuyển sử dụng các phương tiện như xe tải, xe container, xe rơ-moóc.
Ưu điểm nổi bật:
- Giao hàng tận nơi (Door-to-Door):
Là phương thức duy nhất có thể vận chuyển hàng hóa trực tiếp từ kho người gửi đến tận tay người nhận mà không cần trung chuyển, lý tưởng cho các dịch vụ chuyển phát nhanh và phân phối hàng hóa nội địa.
- Tính linh hoạt cao:
Logistics vận tải đường bộ không ràng buộc bởi lịch trình cố định. Bạn có thể dễ dàng thay đổi tuyến đường, điều chỉnh thời gian giao nhận và chọn phương tiện phù hợp với số lượng hàng hóa.
- Phù hợp cự ly ngắn và trung bình:
Tốc độ vận chuyển nhanh và hiệu quả kinh tế ở các tuyến đường ngắn và trung bình.
Nhược điểm:
- Hạn chế tải trọng:
Khả năng chuyên chở bị giới hạn bởi kích thước và tải trọng cho phép của xe và hạ tầng giao thông.
- Chi phí cao cho cự ly dài:
Vận chuyển đường dài phát sinh nhiều chi phí phụ như phí nhiên liệu, phí cầu đường, và chi phí khấu hao phương tiện.
- Rủi ro cao:
Dễ bị ảnh hưởng bởi tình trạng tắc đường, tai nạn giao thông và điều kiện thời tiết xấu.
Logistics đường thủy (Water Freight Logistics)
Phương thức này gồm vận tải trên sông, kênh rạch (thủy nội địa) và vận tải trên biển (vận tải biển quốc tế), sử dụng các phương tiện như tàu, sà lan, tàu container.
Ưu điểm nổi bật:
- Khả năng chuyên chở khổng lồ:
Là phương thức vận tải hàng khối lượng và kích thước lớn nhất, lý tưởng cho hàng siêu trường, siêu trọng và hàng số lượng lớn (hàng rời như than, quặng, ngũ cốc).
- Tuyến đường tự nhiên:
Các tuyến đường sông, biển thường rộng rãi, thông thoáng, ít bị giới hạn bởi hạ tầng giao thông.
- Chi phí thấp:
Với khả năng chuyên chở lớn, chi phí vận chuyển tính trên mỗi đơn vị sản phẩm (tấn/km) là thấp nhất trong các loại hình vận tải, làm cho nó trở thành lựa chọn hàng đầu cho Thương mại quốc tế.
Nhược điểm:
- Phạm vi giới hạn:
Chỉ áp dụng hiệu quả cho các khu vực có sông ngòi, kênh rạch hoặc cảng biển.
- Tính linh hoạt thấp:
Phương tiện chỉ có thể giao nhận tại các bến cảng, không thể giao hàng trực tiếp đến tận nơi người nhận, do đó bắt buộc phải kết hợp với vận tải đường bộ ở khâu đầu và cuối.
- Thời gian vận chuyển chậm:
Vận tải đường thủy có tốc độ di chuyển thấp và phụ thuộc nhiều vào lịch trình tàu cố định, thủy triều và điều kiện thời tiết (bão, sóng lớn).
Tóm lại:
- Chọn đường bộ nếu bạn cần tốc độ, linh hoạt và giao hàng tận nơi cho các lô hàng từ nhỏ đến trung bình;
- Chọn đường thủy nếu bạn cần chi phí thấp để vận chuyển khối lượng hàng hóa khổng lồ qua các tuyến đường dài.
Việc lựa chọn giữa logistics đường bộ và đường thủy không có đáp án “tối ưu hơn” tuyệt đối mà phụ thuộc vào nhu cầu và đặc điểm cụ thể của lô hàng đang vận chuyển.
Giải pháp tối ưu của Vận tải đa phương thức (Intermodal): Lợi ích và ví dụ thực tế
Trong logistics hiện đại, lựa chọn tối ưu không còn là “hoặc đường bộ, hoặc đường thủy,” mà là làm sao kết hợp chúng hiệu quả, được gọi là Vận tải đa phương thức (Intermodal):
Lợi ích khi kết hợp đường bộ và đường thủy
Việc sử dụng Đa phương thức kết hợp đường bộ và đường thủy giúp doanh nghiệp đạt được sự cân bằng lý tưởng giữa chi phí và tốc độ:
- Đảm bảo tốc độ và tính linh hoạt:
Đường bộ sử dụng cho chặng đầu (thu gom hàng) và chặng cuối (phân phối). Nhờ tính linh hoạt, khả năng giao hàng tận nơi (Door-to-Door), đường bộ đảm bảo hàng hóa được đưa đến đích nhanh chính xác, khắc phục nhược điểm “không thể vào sâu nội địa” của đường thủy.
- Tối ưu hóa chi phí vận tải:
Đường thủy (qua biển hoặc sông) sử dụng cho chặng đường dài (nơi chi phí trên mỗi tấn hàng là thấp nhất). Việc này giúp giảm đáng kể chi phí tổng thể so với việc sử dụng hoàn toàn đường bộ cho toàn bộ hành trình.
- Giảm áp lực lên hạ tầng:
Giúp giảm tải cho hệ thống đường bộ, đặc biệt tại các khu vực cảng biển lớn hoặc cửa ngõ quốc tế.
- An toàn hàng hóa:
Hàng hóa được đóng trong container và niêm phong, giảm thiểu tối đa rủi ro hư hỏng, mất mát trong quá trình chuyển đổi phương tiện (vì không phải bốc dỡ hàng).
Ví dụ minh họa thực tế
Quá trình vận chuyển một lô hàng điện tử từ một nhà máy ở Việt Nam đến một Trung tâm phân phối ở sâu trong đất liền tại Mỹ sẽ diễn ra như sau:
- Chặng 1 (Đường bộ):
Xe tải/xe container đến nhà máy, lấy hàng và vận chuyển Container đến Cảng biển Việt Nam (như Cảng Cát Lái).
- Chặng 2 (Đường thủy/vận tải biển):
Container được cẩu lên tàu biển lớn và vận chuyển qua Thái Bình Dương đến Cảng biển Mỹ (như Cảng Los Angeles). Đây là chặng dài nhất, nơi chi phí được tiết kiệm tối đa.
- Chặng 3 (Đường bộ/đường sắt):
Sau khi thông quan, Container được bốc lên xe tải (hoặc tàu hỏa) và vận chuyển từ cảng sâu vào nội địa Mỹ, trực tiếp đến kho hàng của khách hàng (giao hàng tận nơi).
Quá trình này minh họa việc sử dụng đường thủy làm xương sống cho chi phí thấp trên chặng đường dài, và sử dụng đường bộ làm mạch máu để đảm bảo tính linh hoạt và hoàn tất giao dịch.
Ratraco Solutions đã trình bày ưu nhược điểm của Logistics vận tải đường bộ và Logistics vận tải đường thủy, từ đây bạn có thể dựa trên nhiều yếu tố khác như loại hàng hóa, ngân sách vận chuyển bao nhiêu, thời gian giao hàng bao lâu,…để đưa ra quyết định lựa chọn một phương thức logistics tối ưu nhất. Nếu thấy bài viết này hữu ích, hãy chia sẻ ngay để các cá nhân, doanh nghiệp cùng biết tới.
